Z Kozielska do Katynia – biogram zamordowanego nauczyciela

Darowizna została przekazana do Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów w Białymstoku 3 grudnia 2009 r., przez ponad dziewięćdziesięcioletnią ówcześnie (2009 r.) żonę Bolesława, panią Genowefę Budzisz (tu warto zwrócić uwagę na różną pisownię tego samego nazwiska: Budzicz/Budzisz).

Do 30 listopada 2022 r. przechowywało ją Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej/Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej w/m.

Krótki biogram wachmistrza podchorążego Bolesława Budzicza został opublikowany w 25 zeszycie wydanym w 1998 r. przez Stowarzyszenie „Rodzina Katyńska” w Białymstoku, zredagowała go Stanisława Palenica.

Bolesław urodził się 27 sierpnia 1913 r. w znajdującej się niedaleko jeziora Narocz miejscowości Horodyszcze, w powiecie Postawy, w województwie wileńskim, jako syn Mateusza i Anny. Jak wiemy z przekazanego nam dyplomu, 13 czerwca 1936 r. ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie imienia Stanisława Konarskiego w Święcianach nabywając uprawnienia pozwalające na nauczanie w publicznych i prywatnych szkołach powszechnych. Wspominany wcześniej biogram podaje, że w okresie od 21 września 1936 r. do 15 lipca 1937 r. Bolesław Budzicz odbył służbę w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu i został skierowany na praktykę do 23 pułku ułanów w Postawach. We wrześniu 1937 r. objął posadę nauczyciela w Szkole Powszechnej w Gieniuńcach, gdzie dał się poznać jako dobry organizator, społecznik, działacz harcerstwa. Z przekazanego nam świadectwa ślubu wiemy, że 29 czerwca 1939 r. Bolesław poślubił Genowefę z domu Wieliczko (również nauczycielkę). Po dwóch miesiącach otrzymał przydział mobilizacyjny do pułku kawalerii w Nowej Wilejce. Pod koniec listopada 1939 r. siostra Genowefy Budzicz – Maria Łakowicz, zamieszkała w Trokach, otrzymała jedyny znak życia Bolesława, list z obozu w Kozielsku

List nie ma daty, jest napisany odręcznie, zawiera adres zwrotny do obozu w Kozielsku. Dzięki niezwykle czytelnemu pismu Bolesława Budzicza jesteśmy w stanie poznać nurtujące go rozterki, myśli głównie o swojej żonie i jej bezpieczeństwie, ma nadzieję wrócić „na Gwiazdkę”. Prosi rodzinę o wsparcie w postaci paczki z ciepłą odzieżą i butami, ale tylko w przypadku, gdy nie uda mu się wrócić na święta. Dodatkowo podaje informacje o innych współwięźniach: profesorze Sokołowskim i dyrektorze Woźniaku, którzy co dziś wiemy zostali zamordowani w kwietniu 1940 r. w Katyniu.

Bolesław Budzicz figuruje na liście wywozowej NKWD nr 059/1 z maja 1940 r. (poz. nr 2) więźniów skierowanych do Katynia. Według odpisu „skróconego aktu zejścia” wystawionego 23 kwietnia 1956 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego Warszawa-Śródmieście symboliczną datę jego śmierci ustalono na 9 maja 1946 r. bez podania miejsca zgonu. Oczekiwanych wyjaśnień dotyczących okoliczności śmierci Bolesława nie przyniosły również poszukiwania przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Stanisława Palenica, autorka biogramu Bolesława Budzicza w „Ostatniej drodze…” podała, że dopiero w 1991 r. Polski Czerwony Krzyż potwierdził śmierć Bolesława Budzicza w maju 1940 r. w Katyniu.

Pośmiertnie odznaczono Bolesława Budzicza Medalem za udział w Wojnie Obronnej 1939 r. i Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939 r.

źródło:

1. Stanisława Palenica, Bolesław Budzicz wachmistrz podchorąży rezerwy kawalerii Wojska Polskiego, w: „Ostatnia droga Charków – Katyń – Miednoje, Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Białymstoku, Białystok 1998 r., Zeszyt 25, s. 34-36