Pamiątka z więzienia na Montelupich

Misterna miniatura akordeonu została wykonana z kawałków chleba podczas pobytu w więzieniu karno-śledczym Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Montelupich w Krakowie. Stefan Dudek ukończył ją 20 lutego 1947 r.

Miniatura akordeonu autorstwa Stefana Dudka

Niezwykłe rękodzieło Stefana Dudka

Stefan Dudek urodził się 15 lutego 1922 r. w Słopnicach (pow. limanowski). Był fotografem, ale zajmował się także zegarmistrzostwem i naprawą biżuterii. Po wybuchu II wojny światowej swoje umiejętności wykorzystywał do wyrabiania pieczęci dla oddziałów partyzanckich. Na początku 1946 r. został aresztowany pod zarzutem wykonania pieczęci na zamówienie działającego na Sądecczyźnie oddziału podziemia niepodległościowego Żandarmeria AK. Dowodził nim Stanisław Piszczek „Okrzeja”. 17 grudnia Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie skazał Dudka na dwa lata więzienia. Wolność odzyskał na mocy ustawy amnestyjnej z 22 lutego 1947 r.

Misterna miniatura akordeonu została wykonana z kawałków chleba. Umieszczony na niej ozdobny napis może świadczyć, że pracę nad tą niezwykłą „pamiątką z Montelupich” Dudek ukończył 20 lutego 1947 r. Widoczna na fotografiach powłoka z lakieru nałożona została znacznie później w celu zabezpieczenia miniatury. 

Niektóre pamiątki posiadają nie tylko dużą wartość historyczną i poznawczą, ale również osobistą i sentymentalną. W takim przypadku IPN proponuje użyczenie materiałów w celu poddania ich procesowi digitalizacji. Uzyskane tą drogą pliki cyfrowe włączane są do zasobu archiwalnego Instytutu, a oryginały zwracane ich właścicielom w nienaruszonym stanie. Z takiej możliwości skorzystała Pani Monika Kwiek, która przekazała krakowskiemu IPN-owi  omawianą miniaturę akordeonu. Pani Monika Kwiek przekazała również na stałe krzyżyk z motywami serca i kotwicy – drugie rękodzieło wykonane na Montelupich przez Stefana Dudka.

Krzyżyk z motywami serca i kotwicy autorstwa Stefana Dudka

Okruchy historii – czytaj i słuchaj